Aquí faltan páxinas

• As alfombreiras. Unha tradición ancestral transmitida por mulleres

  A confección de alfombras de flores é unha manifestación cultural secular que en Galicia permanece viva grazas ao papel esencial das mulleres, transmisoras dos códigos simbólicos desta tradición, depositarias da sabedoría popular herdada xeración tras xeración e, como en moitas outras ocasións, organizadoras e facedoras dun traballo comunitario e interxeracional que se segue repetindo cada primavera en moitas vilas da provincia de Pontevedra, e que, felizmente, semella ter garantida a súa continuidade. Familias e veciñanza participan nun proceso que require de numerosas xornadas de preparativos e vésperas interminables de traballo para lle dar forma a obras de arte tan fermosas coma efémeras. Con frecuencia, os deseños permanecen en segredo ata o día da celebración, o que crea sorpresa e emoción.Estas creacións, que hoxe acompañan festexos de carácter relixioso e tamén populares, están orixinalmente vinculadas a ritos ancestrais de fertilidade da terra, ás colleitas e á harmonía co medio natural. Aínda que orixinariamente se facían só con elementos vexetais, hoxe algunhas vilas engaden materiais que lles son propios, coma as cunchas en Bueu, as serraduras de madeira na Estrada e, de forma xeral, o sal tinguido en case todas as vilas cando a flor escasea ou cando se busca emular a perfección dos tapices. Máis aló do seu valor estético, representan un ritual de pertenza e renovación colectiva. Atopamos alfombras de flores en moitos outros puntos do Estado, en Europa e en países tan afastados coma o Xapón ou México, mais é en Galicia onde mellor se conserva a tradición e todo o significado simbólico que lle dá sentido: o tipo de flores e herbas que se usan, os lugares onde estas deben ser apañadas, o percorrido sagrado, as danzas que acompañan as celebracións... Todo forma parte dun legado que debe ser conservado, e niso traballa a Federación de Alfombristas de Galicia, na que se integran numerosos colectivos pontevedreses e que xa conseguiu que a Xunta o incluíse no censo galego de patrimonio inmaterial e que o Ministerio de Cultura o declarase manifestación representativa do patrimonio español. Agora, tras confiarlle á antropóloga Ana Filgueiras a elaboración dunha rigorosa investigación, agárdase pola decisión da Unesco para que esta práctica sexa incluída na Lista representativa do patrimonio cultural inmaterial da humanidade.

  --------  

  54:37

  --------

  54:37
• Avance - As alfombreiras. Unha tradición ancestral transmitida por mulleres

  A confección de alfombras de flores é unha manifestación cultural secular que en Galicia permanece viva grazas ao papel esencial das mulleres, transmisoras dos códigos simbólicos desta tradición, depositarias da sabedoría popular herdada xeración tras xeración e, como en moitas outras ocasións, organizadoras e facedoras dun traballo comunitario e interxeracional que se segue repetindo cada primavera en moitas vilas da provincia de Pontevedra, e que, felizmente, semella ter garantida a súa continuidade. Familias e veciñanza participan nun proceso que require de numerosas xornadas de preparativos e vésperas interminables de traballo para lle dar forma a obras de arte tan fermosas coma efémeras. Con frecuencia, os deseños permanecen en segredo ata o día da celebración, o que crea sorpresa e emoción. Estas creacións, que hoxe acompañan festexos de carácter relixioso e tamén populares, están orixinalmente vinculadas a ritos ancestrais de fertilidade da terra, ás colleitas e á harmonía co medio natural. Aínda que orixinariamente se facían só con elementos vexetais, hoxe algunhas vilas engaden materiais que lles son propios, coma as cunchas en Bueu, as serraduras de madeira na Estrada e, de forma xeral, o sal tinguido en case todas as vilas cando a flor escasea ou cando se busca emular a perfección dos tapices. Máis aló do seu valor estético, representan un ritual de pertenza e renovación colectiva. Atopamos alfombras de flores en moitos outros puntos do Estado, en Europa e en países tan afastados coma o Xapón ou México, mais é en Galicia onde mellor se conserva a tradición e todo o significado simbólico que lle dá sentido: o tipo de flores e herbas que se usan, os lugares onde estas deben ser apañadas, o percorrido sagrado, as danzas que acompañan as celebracións... Todo forma parte dun legado que debe ser conservado, e niso traballa a Federación de Alfombristas de Galicia, na que se integran numerosos colectivos pontevedreses e que xa conseguiu que a Xunta o incluíse no censo galego de patrimonio inmaterial e que o Ministerio de Cultura o declarase manifestación representativa do patrimonio español. Agora, tras confiarlle á antropóloga Ana Filgueiras a elaboración dunha rigorosa investigación, agárdase pola decisión da Unesco para que esta práctica sexa incluída na Lista representativa do patrimonio cultural inmaterial da humanidade.

  --------  

  2:53

  --------

  2:53
• Prólogo

  A terceira colección de Aquí Faltan Páxinas amplía a nosa xenealoxía de mulleres extraordinarias, coa adición de novas voces e historias que, malia seren esenciais para entender quen somos, quedaron á marxe do relato que se recolle nos libros. Neste percorrido detémonos en logros colectivos e vidas singulares, en pioneiras audaces e en grupos de mulleres anónimas que loitaron, resistiron e transformaron xuntas a realidade social para convertérense en referentes que hoxe nos inspiran.  Abrimos a colección coas mulleres que en toda a provincia confeccionan as alfombras de flores, transmisoras dunha tradición ancestral e responsables da organización dun traballo comunitario e interxeracional que hoxe se proxecta ao mundo enteiro e que está a punto de ser recoñecido pola Unesco como patrimonio inmaterial da humanidade. Poñemos en valor a historia de Juaniña, modista centenaria do Porriño, que desde nena fixo da costura unha paixón e unha forma de vida, e creou padróns de alta costura desde un pequeno taller que foi escola, memoria e comunidade. Ademais, sumámonos á homenaxe que este ano se lles dedica con motivo das Letras Galegas ás cantareiras e tocadoras que manteñen vivo o noso rico patrimonio oral e musicalcun episodio especial sobre as mulleres da pequena parroquia de Gargamala, en Mondariz.Tamén lembramos a loita das Nais Contra a Droga, que ergueron a voz contra o narcotráfico e transformaron a dor en mobilización cidadá, o que deu lugar a cambios lexislativos e sociais a través da Asociación Érguete, que celebra este ano en Vigo o seu 40.º aniversario.  Rescatamos a figura de Concepción Pérez Iglesias, primeira alcaldesa galega e mestra respectada que na década de 1920 abriulles as portas da política ás mulleres.  Entramos tamén no mundo do viño, onde as mulleres, invisibilizadas durante séculos, van asumindo nos últimos anos a xestión das adegas, con destacadas profesionais como Anónimas Viticultoras, e lideran proxectos premiados que vinculan viño, territorio e identidade.Escoitamos o brillo da voz de Matilde Vázquez, soprano cambadesa que conquistou Madrid e os grandes teatros coas súas zarzuelas e deixou unha importante pegada no panorama lírico español.  Recuperamos a memoria de Corona González Santos, unha das primeiras fotógrafas afeccionadas do país, ademais de filántropa e impulsora cultural, que deixou un arquivo de imaxes de gran valor histórico e artístico.  Detémonos en Rita Fernández Queimadelos, pioneira galega da arquitectura e primeira muller en España en asinar proxectos, exemplo de talento e perseveranza nunha profesión dominada por homes.  Celebramos a traxectoria da científica Marisol Soengas, recoñecida internacionalmente pola súa investigación contra o cancro, doenza que sufriu en primeira persoa, e firme defensora da presenza das mulleres na ciencia.  Coñecemos a fantástica historia de Marina Ledo e Begoña Villar, primeiras policías locais en patrullar xuntas as rúas de Vigo, símbolo dun cambio de mentalidade e referentes para as novas xeracións de mulleres nas forzas de seguridade.Reivindicamos a figura rebelde e moderna de Cruz Risco, pioneira do cinema galego, cineasta esquecida que comeza hoxe a recibir o recoñecemento que merece.  Novas páxinas de logros individuais e colectivos, de proxectos de vangarda, de patrimonio custodiado por mulleres, de voces que resistiron e que abriron camiños para que hoxe poidamos continuar transitando as vías que nos han de levar a vivir en igualdade.

  --------  

  5:24

  --------

  5:24
• María Araújo. A guerrilleira que loitou contra as ditaduras de Franco e Batista

  Nada en Carril en 1904, con só dous anos emigrou cos seus pais a Cuba, onde estudou nun convento, e logo casaría con Sebastián Carcaño, natural de Mugardos. Xuntos iniciáronse nas loitas proletarias e vinculáronse ao entón nacente movemento comunista cubano. En 1927 volveron a Galicia con dous fillos. María empezou a traballar nunha fábrica de conservas de Vigo, onde tomou as rendas do Sindicato de Conserveiras como militante do Partido Comunista de España. Durante a guerra civil participou na loita guerrilleira galega contra as forzas franquistas ata que a detiveron e a meteron no cárcere, onde entrou coa súa filla pequena, Dora, nada xa en Galicia. En 1944, o cónsul de Cuba en Vigo, Luis Bas Molina, axudouna a saír de prisión e regresar a Cuba con documentación falsa. A súa enerxía e o seu activismo continuaron alí, onde lles axudou aos guerrilleiros antifranquistas españois e aos comunistas cubanos contra a ditadura de Batista e apoiou o Goberno revolucionario, que se fixo co poder en 1959. Colaborou na campaña de alfabetización, nos Comités de Defensa da Revolución e na Federación de Mulleres Cubanas. Foi condecorada por Fidel Castro coa Orde Ana Betancourt, recibiu a Medalla 23 de Agosto da Federación de Mulleres Cubanas e a Medalla 28 de Setembro, que lle outorgaron os Comités de Defensa da Revolución. En 1989 chegaba ao seu fin, na súa casa da Habana, a vida de María a guerrilleira, unha incansable loitadora que viviu para facerlles fronte ás inxustizas. Neste capítulo contamos coa voz da súa filla, Dora Carcaño, que acompañou a súa nai no cárcere de nena e continuou o seu legado militante en Cuba. Tamén nos achega a súa perspectiva Pilar Cagiao, profesora de Historia de América na Universidade de Santiago de Compostela, autora do libro Muller e emigración, membro da Academia da Historia de Cuba e investigadora referente no estudo dos movementos migratorios entre Galicia e América desde un enfoque de xénero.

  --------  

  41:44

  --------

  41:44
• Avance - María Araújo. A guerrilleira que loitou contra as ditaduras de Franco e Batista

  Nada en Carril en 1904, con só dous anos emigrou cos seus pais a Cuba, onde estudou nun convento, e logo casaría con Sebastián Carcaño, natural de Mugardos. Xuntos iniciáronse nas loitas proletarias e vinculáronse ao entón nacente movemento comunista cubano. En 1927 volveron a Galicia con dous fillos. María empezou a traballar nunha fábrica de conservas de Vigo, onde tomou as rendas do Sindicato de Conserveiras como militante do Partido Comunista de España. Durante a guerra civil participou na loita guerrilleira galega contra as forzas franquistas ata que a detiveron e a meteron no cárcere, onde entrou coa súa filla pequena, Dora, nada xa en Galicia. En 1944, o cónsul de Cuba en Vigo, Luis Bas Molina, axudouna a saír de prisión e regresar a Cuba con documentación falsa. A súa enerxía e o seu activismo continuaron alí, onde lles axudou aos guerrilleiros antifranquistas españois e aos comunistas cubanos contra a ditadura de Batista e apoiou o Goberno revolucionario, que se fixo co poder en 1959. Colaborou na campaña de alfabetización, nos Comités de Defensa da Revolución e na Federación de Mulleres Cubanas. Foi condecorada por Fidel Castro coa Orde Ana Betancourt, recibiu a Medalla 23 de Agosto da Federación de Mulleres Cubanas e a Medalla 28 de Setembro, que lle outorgaron os Comités de Defensa da Revolución. En 1989 chegaba ao seu fin, na súa casa da Habana, a vida de María a guerrilleira, unha incansable loitadora que viviu para facerlles fronte ás inxustizas. Falaremos con Pilar Cagiao, profesora de Historia de América na Universidade de Santiago de Compostela, autora do libro Muller e emigración, membro da Academia da Historia de Cuba e investigadora referente no estudo dos movementos migratorios entre Galicia e América desde unha perspectiva de xénero. A sesión terá lugar o xoves 12 de decembro, ás 19 horas, na sala de conferencias do Auditorio Municipal de Vilagarcía de Arousa.

  --------  

  2:16

  --------

  2:16

Mais podcasts de História

Podcasts em tendência em História

Sobre Aquí faltan páxinas